تبیین رضایت نوجوانان تهرانی از زندگی خانوادگی شان برحسب میزان تحقق نظم در خانواده: آزمونی تجربی از کارایی نظریه نظم در سطح خرد

در کشور ما طی سال های اخیر، مطالعات پیمایشی چندی پیرامون موضوع رضایت از زندگی صورت گرفته که در برخی از آنها رضایت از زندگی خانوادگی افراد نیز مورد توجه بوده است. اما آشکارا سهم مطالعات مستقل برای بررسی رضایت افراد از زندگی خانوادگی اندک بوده است. در این نوشتار کوشش شده است تا با اتکای بر نظریه نظم در سطح خرد و زمینه سازی ارضای نیازهای نوجوانان از این طریق، رضایت آنها از زندگی خانوادگی شان تبیین گردد . در این راستا نظم در خانواده (در معنای جامعه شناختی آن) به عنوان متغیر بنیادی و متغیرهای ارضای نیازها، احساس آزادی، امنیت و عدالت به عنوان متغیرهای واسطه ای و رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی شان به عنوان متغبر وابسته مورد ارزیابی واقع شدند. داده ها در چارچوب روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جمعیت آماری شامل دانش آموزان دوره متوسطه و پیش دانشگاهی شهر تهران است که از میان این جمعیت، 420 نفر بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از هفت منطقه 1، 4، 7، 10، 13، 16و 19 انتخاب شدند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که: 1 - بر اساس نمرات میانگین شاخص های ابعاد چهارگانه نظم، همبختی بیشترین میزان تحقق (43/4) و همگامی کمترین میزان تحقق (6/3) را در خانواده ها داشته است. 2- به طور کلی نظم در خانواده های مورد بررسی، در حد متوسط (میانگین =41/3 از 5) است و پاسخگویان در حد بالایی از زندگی خانوادگی شان احساس رضایت (میانگین =22/4 از 5) می کنند. 3 - کمترین میزان ارضای نیاز بر حسب میانگین متعلق به احساس آزادی و بیشترین آنها مربوط به نیاز تعلق پذیری و عشق بوده است. 4- در این تحقیق عوامل مؤثر بر رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی در دو سطح فردی و میانی مورد بررسی قرار گرفته است. در سطح میانی(خانواده) نشانه هایی وجود دارد دال بر این که بین تحقق نظم در خانواده در حالت کلی آن (0.67 = r) و تحقق همدلی (beta = 0.35)، همفکری (beta = 0.33) و همگامی (beta =0.13) در خانواده با رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی نوعی رابطه علی موجود است. در خصوص مشکلات چهارگانه خانواده حل مشکلات تربیتی خانواده (beta =0.30) در وهله اول و معاشرتی و تمشیتی (beta=0.17) در مرحله دوم، و در سطح فردی نیز ارضاء نیازهای تعلق پذیری و عشق (beta = 0.38)، نیاز به احترام (beta = 0.29) و نیازهای شناختی (beta =0.17) بیشترین تأثیر را در رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی داشتند که تأییدی بر این نظر است: بعد از تأمین حداقلی از نیازهای جسمانی و مادی، نیازهای روانی و اجتماعی انسان اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری پیدا می کنند.